Η διαχρονικότητα του παπαδιαμαντικού έργου

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία τη περασμένη Δευτέρα στο Βόλο, στο κινηματοθέατρο «Αχίλλειον», η εκδήλωση της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών για τα 100 χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, με εισηγητές τον Δρ Άγγελο Μαντά, Συγγραφέα-Σχολικό Σύμβουλο Φιλολόγων Ν. Φωκίδας και τον Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο, Φιλόλογο-Υπεύθυνο της κριτικής έκδοσης των Απάντων του Παπαδιαμάντη. Το πάνελ της εκδήλωσης και τη συζήτηση που ακολούθησε συντόνισε ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Διευθυντής του Περιοδικού «Νέα Εστία». Στην κατάμεστη αίθουσα του κινηματοθέατρου «Αχίλλειον», ξεδιπλώθηκαν ποικίλες μνήμες και μεταφέρθηκε το πνευματικό κλίμα μιας άλλης εποχής με πολλές, όμως, ομοιότητες με τη σημερινή Ελλάδα.

            Μετά την εισαγωγική προσλαλιά του Διευθυντή της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, Δρος Παντελή Καλαϊτζίδη και την σύντομη αναφορά του συντονιστή της εκδήλωσης Σταύρου Ζουμπουλάκη στο έτος Παπαδιαμάντη και στη σημασία των ποικίλων εκδηλώσεων που έλαβαν χώρα, το λόγο πήραν οι δύο εισηγητές. Ο κ. Α. Μαντάς, που εισηγήθηκε το θέμα: «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: η ζωή και το έργο του», μετά τις αναφορές στην βιογραφία και εργογραφία του Παπαδιαμάντη, αλλά και στην αλματώδη ανάπτυξη της σύγχρονης έρευνας (φιλολογικής, κριτικής, κλπ) για τον σκιαθίτη λογοτέχνη, εστίασε κυρίως στην διαχρονικότητα και επικαιρότητα του παπαδιαμαντικού λόγου, μη παραλείποντας μάλιστα και μία «πολιτική» ανάγνωσή του, καθώς επιχείρησε να «φωτίσει» την τρέχουσα ελληνική επικαιρότητα των ημερών μας (διαφθορά, πελατειακό σύστημα, κίνδυνος χρεωκοπίας, κλπ) με χαρακτηριστικά κείμενα του Παπαδιαμάντη. Με τον χαρακτηρισμό «αδιάπτωτος» περιέγραψε τόσο το έργο όσο και την προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη, μια προσωπικότητα που δεν διστάζει να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα και τα πολιτικά δρώμενα της εποχής του,
           

Στη συνέχεια, ο κ. Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος εισηγήθηκε το θέμα: «Στα μεταφραστικά λιβάδια του Παπαδιαμάντη». Ο ομιλητής, πέρα από το ότι είναι αυτός που με πάθος και επιμονή ανέδειξε την σπουδαιότητα και διαχρονικότητα του παπαδιαμαντικού έργου, πέρα από το ότι είναι αυτός που ξεκίνησε και ολοκλήρωσε την μνημειώδη κριτική έκδοση των Απάντων του Παπαδιαμάντη, είναι ακόμη αυτός που πρώτος έθεσε το ζήτημα του Παπαδιαμάντη ως μεταφραστή και ανάδειξε τη σημασία αυτού του ζητήματος για την σφαιρικότερη, σωστότερη, αλλά και πιο «ορθόδοξη» κατανόηση του έργου του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα. Ο ομιλητής δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει ότι «γυρίζοντας» ο Παπαδιαμάντης γαλλικά ή αγγλικά έργα στα ελληνικά, δεν μεταφράζει απλώς, αλλά εξελληνίζει επίσης τα έργα αυτά, συχνά δε τα ορθοδοξοποιεί, κάνοντας τα, επιπλέον, να αναδίδουν την γνώριμη ατμόσφαιρα και αύρα των δικών του έργων. Ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος μίλησε ακόμη για το μεγαλείο και τον άθλο που συνιστά η περίπτωση του Παπαδιαμάντη μεταφραστή, ο οποίος μέσα από αντίξοες συνθήκες εργασίας και με τις γνώσεις που απέκτησε με μια μέθοδο εκμάθησης αγγλικών και γαλλικών άνευ διδασκάλου, κατόρθωσε να μεταφράσει υπέροχα και υποδειγματικά έργα όπως «Το Έγκλημα και η Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκυ, τον «Αόρατο» του Ουέλς, ή τα 4 διηγήματα του Τσέχωφ («Οι οικότροφοι», «Γέννησις Δράματος», «Το παράκαμε», «Πόνος βαθύς»). Αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι από το 2002 έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας πλήθος μεταφράσεων που είναι μεν ανυπόγραφες, αλλά που με ενδοκειμενικά κριτήρια αποδίδονται μετά βεβαιότητος στον Παπαδιαμάντη.



Η εισήγηση του Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου έκλεισε με την ανάγνωση από τον ίδιο, μέσα σε μυσταγωγικό κλίμα, αποσπασμάτων από τις μεταφράσεις του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του Φίνλευ, Έγκλημα και Τιμωρία του Ντοστογιέφσκυ, και Αργοναυτικές διηγήσεις του Μπρέτ Χάρτ), από τα οποία διαφάνηκε ο μοναδικός και υπέροχος τρόπος που ο Παπαδιαμάντης χειρίζεται τη γλώσσα και μεταφράζει χωρίς να βιάζει τα κλασσικά έργα, εμπλουτίζοντάς τα, όμως, με πνευματικές αναφορές, περιγραφές και ιδιωματικά χαρακτηριστικά του τόπου του.



            Στη συνέχεια ακολούθησε συζήτηση των εισηγητών και του συντονιστή της εκδήλωσης με το κοινό, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την καταληκτήρια παρέμβαση του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ Ιγνατίου, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους ομιλητές για την πνευματική πανδαισία και μυσταγωγία που χάρισαν στο κοινό, παρουσίασε εν συντομία το πρόγραμμα των προσεχών εκδηλώσεων της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών.